Dat mensen zich beter gaan voelen bij farmacologische en psychotherapeutische behandeling is een feit, maar in hoeverre dat gaat via de specifieke ingrediënten van de behandeling, waar jarenlange technische opleiding voor wordt geclaimd, of via een combinatie van niet-specifieke relationele en existentiële factoren, in de context van een therapeutisch ritueel, lijkt steeds meer in het voordeel uit te vallen van het laatste. Met andere woorden: het technisch-specialistische diagnose-evidence-based-practice-behandelrichtlijn-routine-outcome-monitoring model (diagnose-EBP richtlijnbehandeling-ROM model) van de academische psychologie en psychiatrie staat onder druk.

De vaardigheden die nodig zijn om mensen te helpen bij pijnlijke processen voor verandering zijn generisch en leerbaar, en worden toegepast in de context van de vaktherapie, waar het accent van nature ligt op existentiële en relationele waarden, en waar de illusie van evidence-based maakbaarheid minder op de voorgrond staat.

Over prof. dr. Jim van Os

Jim van Os is hoogleraar in de psychiatrische epidemiologie en de publieke GGZ. Hij is voorzitter van de Divisie Hersenen van het UMC Utrecht en lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW).

In 2009 stelde van Os voor om kritischer te kijken naar het diagnose-richtlijnbehandeling concept als bouwsteen van de GGZ wegens gebrekkige wetenschappelijke onderbouwing en het risico van de 'attributie fout' - het fenomeen dat psychiaters en psychologen de patiënt niet meer als persoon kunnen zien vanwege weinig wetenschappelijke preconcepties die besloten liggen in het label. Hij stelde een ander, breed en syndromaal ziektebegrip voor dat uitnodigt tot verdere persoonlijke diagnose in plaats van 'schizo' stereotypering.

Eind 2015 startte Van Os, samen met Philippe Delespaul, Wilma Boevink, Michael Milo en Frank Schalken de beweging 'De Nieuwe GGZ' . De hoeksteen daarvan is een multideskundige community met normaliserende zelfhulp, herstelgerichte weerbaarheidsbevordering, sociale holding en een consumer-driven sociale economie. De website 'PsychoseNet', met momenteel bijna 100.000 bezoekers per maand, is een reeds langer bestaande eCommunity. De volgende stap zijn natuurlijk de Proeftuinen met wijkgerichte, bewoners geregisseerde zorg over een breed spectrum.

Zie Jim op stoom in zijn TED-talk 'Connecting to Madness'.

Prof. dr. Jim van Os