Thijs Homan over de 'je' bij organisatieveranderingen

Veranderaar aan het stuur

Homan verwijst in het artikel naar de veranderdriewieler. De veranderaar ('je') is degene die op het zadel zit. Achteruitkijkend diagnosticeert de zadelzitter wat er mis is en vooruitkijkend bepaalt hij wat er moet veranderen. Met die veranderdoelen voor ogen trekt de 'je' vervolgens aan het stuur (lees: doet interventies) zodat de anderen (het voorwiel) veranderen. Maar welke aannames maak je als zadelzitter eigenlijk over wie je bent in concrete verandertrajecten? En komen die aannames wel overeen met hoe het er in de concrete dagelijkse praktijk echt aan toegaat?

Verandering ondanks het verandermanagement

Homan laat zien dat de praktijk heel anders is dan de zadelzitter bewust of onbewust denkt. Homan pleit voor een alternatief perspectief: het sociaal complexiteitsdenken. Gedragspatroonverandering wordt hier begrepen als resultante van datgene wat iedereen in zijn dagelijkse interacties met vele anderen doet. Vaak betreft dit interacties waar 'je' als veranderaar niet bij betrokken bent. Verandering, dus, ondanks het verandermanagement.

Van actor naar reactor

Het sociale complexiteitsdenken verschuift het accent van 'actorschap' (door datgene wat de 'je' doet, veranderen anderen), naar 're-actorschap': wie de 'je' is en wat diens acties betekenen wordt pas duidelijk in de reacties van anderen. Het sociale complexiteitsperspectief biedt dus geen handvatten of tools om 'de anderen' op een trefzekere, voorspelbare en beheerste manier te veranderen. Maar het biedt een nieuw vocabulaire, dat behulpzaam kan zijn bij de reflectie van de 'je' op datgene wat je in interacties met anderen aan het doen bent, en op de betekenisgevingen die zich daarbij ontwikkelen.

Lees het hele artikel op de website van HR community.