Chinese opiumweegmachine en een barkruk uit de Bulldog

Blok presenteerde samen met de andere leden van het onderzoeksteam het Narcotic City Archive op 29 oktober 2021 in het Amsterdamse Vrijpaleis. De officiële lancering van het online archief was de afsluiting van een week waarin het onderzoeksteam bij elkaar kwam in het Amsterdams Museum. Dit museum werd niet voor niets gekozen: naast maatschappelijke partner van het project, bezit het al de nodige objecten die gerelateerd zijn aan de drugshistorie van Amsterdam, zoals een oude Chinese opiumweegmachine en de barkruk (met daarin een geheime opbergplek) van de dealer uit de Bulldog, een van de eerste coffeeshops in de hoofdstad.

Personages uit Amsterdamse drugsscene

Het onderzoeksteam sprak tijdens de bijeenkomst in Amsterdam met verschillende personen die een rol speelden in de geschiedenis van de Amsterdamse drugsscene. Naast verhalen doneerden deze personen ook objecten en materialen voor het Narcotic City Archive. Inmiddels beslaat het archief 247 items, 15 collecties en 16 verhalen, geplaatst door onderzoekers uit het project. De stem van de gebruiker heeft daarbij hun speciale aandacht. Ervaringsverhalen zijn het moeilijkst voorhanden en dus relatief belangrijk om te bewaren en zichtbaar te maken.

Het verhaal van Truus Oldenburg

Gemma Blok maakte speciaal voor het archief een video over Truus Oldenburg, ex-heroïnegebruiker en sekswerker uit Amsterdam. Truus en Gemma schreven samen het script voor de video, waarin Truus beschrijft welke betekenis de Zeedijkbuurt had in haar leven, en nog steeds heeft, als plaats van herinnering. Ze wil graag laten zien dat de 'junks' die daar destijds rondliepen en waar men liever van wegkeek, ook mensen zijn met een verhaal. Een verhaal dat niet alleen belangrijk is in de strijd tegen stigma - verslaving is een van de meest gestigmatiseerde aandoeningen - maar ook voor de wetenschap.

DJ en clubeigenaar Eddy de Clercq

De bezoekers aan het Vrijpaleis konden ook zelf items doneren. Het Narcotic City team zat klaar met een mobiele scanner. De beroemde Amsterdamse DJ en clubeigenaar Eddy de Clercq doneerde prachtige objecten aan het archief, zoals een t-shirt getekend door underground kunstenaar en gebruiker Peter Pontiac. De verhalen achter dit soort objecten laten zien welke betekenis drugs hebben gehad voor het culturele leven in de stad. Het archief wil de positieve maar ook de negatieve kanten van dit gebruik laten zien en het fenomeen romantiseren noch verketteren, maar zichtbaar maken en begrijpen.

Levend archief

Het archief dat gelanceerd werd, is nog zeker niet af: het is juist de bedoeling dat het vanaf nu gaat groeien met input vanuit het publiek. Het wil een 'levend archief' zijn, een vernieuwende vorm van publieksgeschiedenis en 'Participatory Archiving'. Geen stoffig archief dus, maar een dynamisch platform dat een veelvoud aan perspectieven en ervaringen met drugs in de stad wil verzamelen, bewaren, exposeren en van context voorzien. Om zo de wetenschap te voorzien van nieuwe data, en het maatschappelijk debat over drugs te voeden. Want hoewel drugsgebruikers sinds de jaren zestig hun plek opeisten in de publieke ruimte, is hun sociale inclusie omstreden tot de dag van vandaag.

Onderzoek Gemma Blok

Gemma Blok bestudeert als een van de hoofdonderzoekers in het project de openbare drugsscenes rond heroïne, die vanaf 1970 in verschillende steden te zien waren. Na de hasj en LSD kwam deze nieuwe drug in zwang. Zichtbaar voor Jan en alleman, werd het opiaat verkocht en gebruikt. Bloks onderzoek richt zich op beruchte Zeedijk. De twee postdocs die Blok aanstelde voor dit project, bestudeerden respectievelijk de scenes in Rotterdam en Zürich. Samen proberen ze antwoord te vinden op de vraag hoe deze openbare drugsscenes ontstonden. Een belangrijke focus is het mobiele karakter van deze openbare drugsscenes, die zich weliswaar concentreerden in steden, maar die qua bezoekers zeker niet lokaal waren. Drugsgebruik is een grensoverschrijdend fenomeen, letterlijk en figuurlijk - waar men op stedelijk niveau maar moeilijk grip op wist te krijgen.

Governing the Narcotic City

Het internationale onderzoeksproject 'Governing the Narcotic City', ging in de zomer van 2019 van start met Europese financiering vanuit Humanities in the European Research Area (HERA). Dit onderzoeksproject vindt plaats onder leiding van de Berlijnse historicus Stefan Höhne, die een club geschiedkundigen en geografen bijeenbracht uit Duitsland, Denemarken, Frankrijk en Nederland. Ze delen een interesse in de impact van drugsgebruik op de Europese stad vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw.