Onderzoek: Begin op tijd met burn-outpreventie

Werknemers kunnen zelf burn-out voorkomen…

Een burn-out is een staat van werkgerelateerde uitputting die kan leiden tot hevige fysieke en mentale klachten, zoals diabetes en depressie. Het onderzoek van Madelon Otto, Joris van Ruysseveldt, Nicole Hoefsmit en Karen van Dam van de vakgroep Arbeids- en Organisatiepsychologie van de Open Universiteit verkende de acties die werknemers zélf kunnen ondernemen om een burn-out te voorkomen. Voorbeelden van dergelijke proactieve acties op de werkvloer zijn: behoud of versterking van autonomie in het werk, vragen om ondersteuning en feedback, taken uitvoeren die je leuk vindt en taken vermijden die veel energie kosten. Uit eerder onderzoek blijkt dat niet-werkgerelateerde factoren ook een rol spelen bij het ontstaan van een burn-out. Thuis is het vooral belangrijk om een gevoel van autonomie te hebben, steun te ervaren en voldoende afstand te nemen van je werk. Op persoonlijk gebied kun je zorgen voor een goede lichamelijke conditie en psychologisch welzijn, door voldoende te bewegen en te ontspannen.

… maar moeten daar wel op tijd mee beginnen

De onderzoekers verrichten een zogenoemde panelstudie met vier golven. Hierbij kregen 761 medewerkers van een Nederlandse organisatie in de financiële dienstverlening na korte tijdsperioden (3, 6 en 9 weken) vragen over hun proactief gedrag om burn-outklachten te voorkomen. Uit de resultaten bleek dat mensen die aan proactieve burn-outpreventie deden een lagere kans hadden om daadwerkelijk burn-outklachten te ontwikkelen. Ook bleek dat mensen die bij aanvang al meer van deze klachten hadden, er minder goed in slaagden om een burn-out te voorkomen. Proactief burn-outpreventiegedrag van werknemers kan heel effectief zijn, zolang werknemers niet te uitgeput zijn om dergelijke proactieve burn-outmaatregelen te nemen.

Werknemers en organisaties moeten samenwerken

Daarom moeten werknemers op tijd handelen om ervoor te zorgen dat zij voldoende energie behouden om actief bezig te zijn met burn-outpreventie. Tegelijk is het noodzakelijk dat organisaties zelf een geloofwaardig en effectief beleid ontwikkelen en implementeren, dat de feitelijke bronnen van burn-outrisico’s in de organisatie en het werk systematisch aanpakt (bijvoorbeeld sociale onveiligheid, te hoge werkdruk en gebrek aan ontwikkelingsmogelijkheden). De onderzoekers benadrukken dat een burn-out ontstaat in een wisselwerking tussen de werknemer en de werkomgeving. Positief leiderschap en een ondersteunend team- en organisatieklimaat zijn daarom ook noodzakelijk. Preventieve maatregelen van werknemers en werkgevers kunnen elkaar dus aanvullen om de kans op succes te vergroten.

Bekroond

De onderzoekers publiceerden hun bevindingen in het tijdschrift Stress and health onder de titel Investigating the temporal relationship between proactive burnout prevention and burnout: A four‐wave longitudinal study. Onlangs liet de redactie weten dat dit een van de meest gedownloade artikelen was in dat jaar.