Werk zoeken

Werk zoeken is geen makkelijke opdracht. Je moet proberen zicht te krijgen op het aanbod aan vacatures waarvoor je in aanmerking komt, vervolgens zoveel mogelijk informatie verzamelen over de organisaties die deze vacatures aanbieden, en tot slot de verschillende mogelijkheden afwegen. Het ultieme doel is terecht te komen in de organisatie die het best bij je past. Jobadvertenties zijn dankbare hulpmiddelen in deze zoektocht: ze zijn niet al te lang (dus je kan er behoorlijk wat in één zittijd verwerken), en bevatten een schat aan informatie die je kan helpen om een beeld te krijgen van de aanbiedende organisaties. Vaak vind je hier immers een paragraaf waarin de organisatie zich voorstelt aan de hand van haar missie en waarden.

Sector bepaalt verwachtingen

In een vacaturetekst lees je ook informatie die niet rechtstreeks de organisatie beschrijft, maar wel kan hinten naar bepaalde eigenschappen van de organisatie. De sector waarin de organisatie actief is, is in dit opzicht erg invloedrijk. Wanneer je leest dat de organisatie behoort tot de financiële sector, ga je er waarschijnlijk van uit dat er een competitieve sfeer heerst op de werkvloer. Als je ziet dat de organisatie een overheidsbedrijf is, zou je wel eens kunnen denken dat je terecht zult komen in een rigide hiërarchie. Je valt hier terug op je eigen ideeën over ‘de’ organisatie in de financiële sector en ‘de’ overheidsorganisatie. Die ideeën zijn jarenlang bijgeschaafd of bevestigd door rechtstreeks contact met zulke organisaties of door verhalen van anderen. Het terugvallen op die vaste ideeën heeft zijn voor- en nadelen: je krijgt snel een beeld van de organisatie en kan dus snel beslissen of je er zou passen. Maar dit beeld is in zekere mate inaccuraat. Je scheert immers alle organisaties binnen één sector over dezelfde kam en kijkt niet meer naar de verschillen tussen de organisaties. Dit laatste kan voor problemen zorgen.

Conflicterende informatie en subjectiviteit

Organisaties houden ervan om zich te onderscheiden van concurrenten door verschillen extra in de verf te zetten. Bij het lezen van vacatures krijg je dus vaak te maken met conflicterende informatie, namelijk informatie die je aanvankelijke idee over een organisatie in die sector tegenspreekt. Hoe gaan werkzoekenden hiermee om? In welke mate laten ze hun prototypische idee varen en gaan ze mee in wat de organisatie over zichzelf schrijft? Om deze vragen te beantwoorden, putten de onderzoekers uit principes van Construal Level Theory (CLT). Volgens deze theorie hangt je mentale beeld van een organisatie af van hoelang je denkt dat het zal duren voor je toetreedt tot die organisatie.

Drie experimenten

De onderzoekers voerden drie experimenten uit en daaruit bleek dat deze theorie klopte. Ben je een baan aan het zoeken terwijl je je nog enkele maanden aan je studies moet wijden, of solliciteer je voor een wervingsreserve? Dan houd je waarschijnlijk vast aan je sectorprototypische idee van de organisatie. Ben je daarentegen werkloos en zou je morgen kunnen starten op een nieuwe baan? Dan zul je meer oog hebben voor wat de organisatie zelf presenteert en dus voor wat de organisatie onderscheidt van andere. Werkzoekenden baseren hun beoordeling van een organisatie dus op een beeld dat ze zélf gevormd hebben en ze laten zich hierbij in zekere mate beïnvloeden door verwachtingen die niet noodzakelijk beantwoorden aan de werkelijkheid. Hierdoor kunnen verschillende werkzoekenden op basis van identieke informatie toch uitkomen bij verschillende beelden van een organisatie. Voor organisaties is dit belangrijk om te weten: hun dure rekruteringscampagnes hebben dus niet bij iedereen het beoogde effect. Sommige werkzoekenden zullen vanwege hun situatie vasthouden aan hun prototypische ideeën over de sector en staan niet open voor informatie over de individuele organisatie.

Bron: Arne Vanderstukken, Karin Proost en Anja Van den Broeck: Subjective PO fit in recruitment: is it always really ‘O’? Organizational values may be industry values, depending on temporal distance, in: European Journal of Work and Organizational Psychology.