Vakgroep 'Digitale Cultuur, Innovatie en Communicatie'
De leerstoelgroep 'Digitale Cultuur, Innovatie en Communicatie' onderzoekt deze maatschappelijke ontwikkelingen vanuit een multidisciplinaire blik, met een combinatie van theorieën en methoden uit de Science and Technology Studies (STS), Mediastudies, en Communicatiewetenschappen. We bestuderen digitalisering en mediatisering als culturele, historische en maatschappelijke fenomenen. Hiervoor hebben we een unieke expertise in huis waarmee we theorieën van digitalisering en mediatisering met een aantal praktische vraagstukken, co-creatie, actieonderzoek en uitdagingen in sectoren zoals de (ouderen)zorg, het culturele erfgoed, de journalistiek of audiovisuele media verbinden. Ons onderzoek richt zich in deze sectoren met name op de fenomenen dataficatie (we bestuderen het door algoritmen en data gemedieerde karakter van maatschappelijke en culturele fenomenen), hybridisatie (we onderzoeken processen van digitalisering door netwerken van menselijke en niet-menselijke actoren empirisch in kaart te brengen) en representatie (we reflecteren kritisch op nieuwe vormen van inclusie en exclusie die digitalisering en mediatisering teweegbrengen):
- Ouderen, zorg en technologie
Een belangrijk aandachtspunt van de groep is het raakvlak van digitalisering, technologie en ouderdom. In deze onderzoekslijn maken we een kruisbestuiving tussen STS, de culturele gerontologie, disability studies en care studies om de sociale, infrastructurele, culturele en materiële krachten te onderzoeken waardoor veroudering, zorg, (mentale) gezondheid en technologie elkaar vormgeven - dit noemen we co-constitutie. Recent onderzoek in de groep past dit kader toe om te begrijpen hoe data-infrastructuren en algoritmen (vaak kunstmatige intelligentie genoemd) inwerken op cruciale elementen in de sociale en materiële constitutie van ouderdom en ouderen. De vakgroep is verder de thuisbasis van het internationale Socio-gerontechnology Network waarin onderzoekers van over de hele wereld samenwerken aan kritisch sociaalwetenschappelijk en geesteswetenschappelijk onderzoek naar ouderdom en technologie. - Representatie, inclusie en stigma
Een tweede onderzoekslijn richt zich op de nieuwe vormen van inclusie en exclusie die digitalisering en mediatisering teweegbrengen. Zo kijken we bijvoorbeeld naar stigma in digitale representatievormen en onderzoeken we met behulp van digitale methodes hoe oude en nieuwe media (de-)stigmatiseren, met name in de representaties van mensen met verstandelijke beperkingen, waarbij we streven naar inclusief onderzoek. Een ander voorbeeld is constructieve journalistiek en hoe die bij kan dragen aan een meer inclusieve, diverse en betrokken samenleving door te voorkomen dat mensen een te negatief beeld van de wereld ontwikkelen. Ten slotte onderzoeken we ook de wijzen waarop mensen online bronnen zoeken, vinden en - vooral - beoordelen. De focus ligt hier zowel op de beoordeling van de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van deze bronnen als op het bestuderen van interactie, communicatie en samenwerking door digitale technologieën. Toepassingen in het onderwijs, zoals collaboratieve annotatietools, staan daarbij centraal. - Digitalisering en mediatisering van erfgoed
Een derde onderzoekslijn richt zich op verschuivingen in onze omgang met cultureel erfgoed in relatie tot de digitalisering en mediatisering van de samenleving. Het voornaamste onderzoeksproject binnen deze lijn richt zich op het snijvlak van mediageschiedenis, digitale technologie en cultureel erfgoed. Hiermee willen wij een bijdrage leveren aan het documenteren en verrijken van kennis over mediahistorische objecten en gebruikersculturen als manifestaties van materieel en immaterieel erfgoed. - Methodes en digital humanities
Naast bovenstaande speerpunten verrichten we onderzoek op het gebied van de digital humanities. Daarbij maken we gebruik van een breed scala aan kwantitatieve en kwalitatieve benaderingen die we integreren in een groter SSH-perspectief. Hoewel het onderzoek van de afzonderlijke leden van de leerstoelgroep is geworteld in diverse disciplines, hanteren we overeenkomstige methoden, zoals datavisualisatie, text mining, netwerkanalyse, digitale antropologie, participatory action research, en data-driven en computergestuurde audiovisuele analyse. De digital humanities bieden aldus een waardevol kader waarbinnen we culturele fenomenen en maatschappelijke vraagstukken analyseren.