Journalisten, artiesten, kunstenaars en wetenschappers hebben vaak de neiging om naar iconische gebeurtenissen of beelden uit het verleden te verwijzen, als het gaat om het beter begrijpen van hedendaagse ontwikkelingen. In die zin functioneert het icoon als een model dat culturele betekenis creëert door verleden en heden aan elkaar te verbinden. Maar het icoon vormt niet alleen ons (collectieve) beeld van het heden, noch her-evalueert het simpelweg ons beeld van het verleden. Het legt tegelijk de basis voor potentiële scenario’s voor een prachtige, dan wel donkere toekomst. Tijdens het congres ‘The Icon as Cultural Model: Past, present and Future’ komen wetenschappers uit diverse disciplines als (kunst)geschiedenis, literatuur, media en filosofie samen om vanuit een interdisciplinaire benadering te reflecteren op de manier waarop het bestuderen van culturele iconen bij kan dragen aan ons begrip van de dynamiek van cultuur in het algemeen.

Vragen

Hoe worden bepaalde personen, historische gebeurtenissen of plaatsen iconisch? Denk aan personen als Lenin, Lord Byron of Marilyn Monroe en gebeurtenissen als de val van de muur of de executie van Johan van Oldebarneveldt. Hoe vormen romans, schilderijen, beeldhouwwerken, films en andere kunstuitingen iconische beelden van verleden, heden of toekomst? Wie zijn het die autoriteit toeschrijven aan het icoon? Hoe, waarom en door wie wordt de culturele betekenis van een icoon bepaald en veranderd? En waarom hechten we vandaag de dag zoveel belang aan de zoektocht naar en verklaring van culturele modellen? "Dergelijke vragen gaan we tijdens dit tweedaagse congres nader onderzoeken", zegt congrescoördinator Marieke Winkler, postdoc Cultuurwetenschappen aan de faculteit Cultuur- en Rechtswetenschappen van de Open Universiteit. "We hopen zo meer systematisch inzicht in en begrip te krijgen van de diverse manieren waarop het icoon heeft gefunctioneerd en nog altijd functioneert als cultureel model."

Sprekers

Het congres bevat keynote lezingen van onder andere prof. dr. Kees Ribbens (Erasmus Universiteit Rotterdam/NIOD), prof. dr. Anne Rigney (Universiteit Utrecht), prof. dr. Jeroen Stumpel (Universiteit Utrecht) en prof. Ginette Vincendeau (King’s College London). Daarnaast is er een achttal sessies met paper-presentaties van onderzoekers uit binnen- en buitenland. Zij belichten verschillende aspecten van het icoon, zoals de politieke dimensie, de materialiteit van het icoon en de visuele kenmerken van een icoon.

Meer info en inschrijven

Het congres 'The Icon as Cultural Model: Past, Present and Future' vindt plaats op donderdag 25 en vrijdag 26 januari in het P.C. Hoofthuis van de Universiteit van Amsterdam aan de Spuistraat 134 in Amsterdam (donderdag, 09.00 - 18.00 uur) en de Oude Manhuispoort van de Universiteit van Amsterdam aan de Oude Manhuispoort 4-6 in Amsterdam (vrijdag, 09.00-17.00 uur). Meer info kan worden ingewonnen via marieke.winkler@ou.nl. Meer informatie over het programma en een inschrijfformulier vind je ook via https://www.ou.nl/web/the-icon-as-cultural-model.