null Onderzoek: Optimisme als energiebooster bij pijn

Onderzoek: Optimisme als energiebooster bij pijn

Ongeveer één op de vijf volwassen Nederlanders lijdt aan chronische pijn. Medische behandelingen kunnen maar tot een bepaalde hoogte verlichting brengen. Psychologe Jantine Boselie onderzoekt hoe patiënten hun leven met pijn op een positieve, toekomstgerichte wijze kunnen vormgeven.

Leven met pijn

Vrijwel niemand verheugt zich op het hebben van pijn, maar we kunnen er vaak niet aan ontkomen. Wat kun je doen tegen die pijn? Natuurlijk zijn er pijnstillers en artsen die je kunnen helpen. Maar wat als de pijn tóch blijft en misschien ook nooit meer zal verdwijnen? Hoe verder te leven mét die pijn? Jantine Boselie, universitair docent bij de faculteit Psychologie van de Open Universiteit, houdt zich al geruime tijd bezig met de vraag hoe mensen met hun pijn kunnen omgaan. Daarbij onderzoekt ze vooral naar hoe zij hun leven met pijn op een positieve, toekomstgerichte wijze kunnen vormgeven. In het Tijdschrift voor Positieve Psychologie vertelt ze over haar onderzoek.

Optimisme kan de pijnervaring reduceren

Pijn is er in alle soorten en maten. Vaak verdwijnt die pijn na korte tijd, maar soms ook niet. Zo lijdt ongeveer 20 procent van de Nederlandse bevolking aan chronische pijn. Dat is voor velen een enorme belasting die veel energie kost en de toekomst voor de patiënten er minder rooskleurig laat uitzien. Boselie laat in haar artikel 'Optimisme als energiebooster bij pijn' zien dat een optimistische levenshouding chronische pijn weliswaar niet kan wegnemen, maar wél invloed heeft op de manier waarmee met die pijn wordt omgegaan. Mensen die optimistisch zijn gaan ervan uit dat er altijd iets positiefs te verwachten valt in de toekomst, zélfs als zij weten dat hun pijn in die toekomst blijft.
Zo laat onderzoek zien dat optimisme de pijnervaring (deels) kan reduceren. Optimistische mensen geven de moed minder snel op en hebben minder de neiging om te piekeren over de chronische pijn. In plaats van pijn centraal te stellen, willen zij meer actief met die pijn omgaan. Ze vervallen minder snel in een fatalistisch berusten en gaan eerder op zoek naar wat er óók met pijn allemaal nog mogelijk is. Zij stellen zich als doel een goed en nastrevenswaardig leven ondanks pijn.

Effectiviteit van interventies

Met bijvoorbeeld de Best Mogelijke Zelf-interventie en de Gelukkig ondanks pijn-interventie formuleren deelnemers onder andere hoe zij hun toekomst graag voor zich zien, waarbij maar liefst alle gekoesterde doelen en verlangens gerealiseerd zijn, ondanks het ervaren van pijn. Doordat de deelnemers met deze interventies veel minder gefocust zijn op de eigen pijn en alle aandacht uitgaat naar het bedenken en uitwerken van een positief toekomstbeeld, ervaren zij dat ze ook gelukkig kunnen zijn ondanks de pijn. Dit positieve vooruitzicht kan ertoe leiden dat de deelnemers aan de interventies meer energie krijgen om te werken aan een leven mét pijn. Dit optimisme kan de pijn zeker niet wegnemen, maar helpt wél om die pijn in de toekomst een minder dominante plek te geven in het leven. Dat is niet voor iedereen weggelegd: de verhoogde motivatie door optimisme kan alleen optreden als de persoon de activiteit voor zichzelf als belangrijk en persoonlijk relevant ervaart.

Werken aan optimisme

Ondanks dat optimisme een relatief stabiel persoonlijkheidskenmerk is, hebben enkele studies ook aangetoond dat je gedurende het leven aan een optimistische(re) levenshouding kunt werken. Dus iedereen kan van meer optimisme profiteren.