Leerkrachten op risicoscholen moeten openstaan voor multiculturele context
Hoe motiveer je leerlingen?
Autonomie, competentie en verbondenheid zijn de psychologische basisbehoeftes van leerlingen, aldus de zelfdeterminatietheorie. Als leerkrachten hen in die behoeften ondersteunen, dan draagt dat bij aan motivatie, welzijn en betere leeruitkomsten. Dat ondersteunen kun je doen door de autonomie van leerlingen te ondersteunen en door structuur te bieden. Autonomie ondersteunen doe je bijvoorbeeld door het perspectief van de leerling over te nemen, door ondersteuning af te stemmen op interesses en behoeftes van leerlingen, of door keuzes te bieden. Structuur bieden doe je door middel van begeleiding en door verwachtingen uit te spreken.
Belang van interculturele competentie op risicoscholen
Uit eerder onderzoek blijkt dat leerkrachten op risicoscholen de behoeften van leerlingen verkeerd kunnen interpreteren, waardoor ze ongewild meer motivatie-ondermijnend kunnen gaan lesgeven. Hierdoor kan kansenongelijkheid ontstaan. Leerkrachten op multiculturele scholen met leerachterstanden hebben daarom interculturele competentie nodig, die betrekking heeft op iemands opvattingen over culturele waarden en normen en het perspectief van andere cultuur kunnen innemen.
Onderzoek naar de praktijk op een multiculturele basisschool
Vankan onderzocht in haar casestudy hoe leerkrachten op een multiculturele basisschool met leerachterstanden inspelen op de behoeften van de leerlingen. Ook bracht ze in kaart hoe het stond met hun interculturele competentie. Vierendertig leerkrachten vulden een vragenlijst in. Elf van hen namen vervolgens deel aan een diepte-interview over hun opvattingen over cultuurverschillen. Door de data met elkaar te vergelijken kon een relatie tussen behoefte-ondersteunend gedrag en interculturele competentie opgespoord worden.
Interculturele competenties zorgen voor meer motivatie
Uit de resultaten bleek dat de ondervraagde leerkrachten een overwegend behoefte-ondersteunende onderwijsaanpak hadden en vooral de interculturele competentie acceptatie hadden. Dat hield in dat ze verschillen en overeenkomsten tussen culturen konden duiden op basis van gelijkwaardigheid. Uit de data bleek verder een voorzichtig positieve relatie tussen behoefte-ondersteuning en interculturele competentie. Wanneer leerkrachten dus voldoende rekening houden met de behoeften van leerlingen met diverse achtergronden, motiveren ze hen en kan de kansengelijkheid toenemen.
Kans en balans
Samen met Lisette Wijnia van de vakgroep Voorwaarden voor een leven lang leren presenteert Vankan haar onderzoek op de Onderwijs Research Dagen (ORD) die plaatsvinden van 5 t/m 7 juli in Amsterdam. De ORD hebben dit jaar als thema 'Kans op balans'. De conferentie wil onderwijskundigen, docenten en onderwijsonderzoekers samenbrengen om na te denken over de rol van het onderwijs en onderwijsonderzoek in de aanpak van actuele maatschappelijke vraagstukken op het gebied van kansenongelijkheid en lastige keuzes. Denk aan oplopende lerarentekorten, snelle technologische ontwikkelingen en kritiek vanwege afnemende basisvaardigheden.
Meer informatie
Lees de masterscriptie Intercultureel Motivationeel Leerkrachtengedrag op een Basisschool met Leerachterstanden van Chantal Vankan.
Meer informatie over de ORD: ORD 2023 | Kans op Balans | in Amsterdam op 5, 6 en 7 juli. Het abstractboek van de ORD 2023 bevat een korte en een uitgebreidere tekst over de presentaties (presentatie 178).
