null Klimaatadaptatie: wereldwijde aandacht, maar moeilijk te realiseren

NW_Klimaatadaptatie_15923_head_large.jpg
Klimaatadaptatie: wereldwijde aandacht, maar moeilijk te realiseren
Op 25 en 26 januari vond de wereldwijde Climate Adaptation Summit (CAS) 2021 plaats. Doel van de top is de wereldwijde inzet op het gebied van klimaatadaptatie - het zich aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering - te versnellen, te innoveren en op te schalen. Staatshoofden en regeringsleiders zoals Angela Merkel, Mark Rutte, Boris Johnson en Emmanuel Macron, en ook secretaris-generaal van de VN António Guterres namen deel aan de internationale online top, die werd georganiseerd door de Nederlandse overheid en het Global Center on Adaptation (GCA) in Rotterdam en Groningen.

Onderzoek naar klimaatadaptatie door Open Universiteit

De CAS richtte zich specifiek op de uitdagingen die klimaatadaptatie met zich meebrengt, en op de oplossingen die voor deze uitdagingen gevonden moeten worden. Onderzoeksprojecten zijn van groot belang voor het analyseren van informatie over zulke uitdagingen en voor het vinden van oplossingen. Op dit moment werkt de Open Universiteit (OU) aan een onderzoek dat zich richt op klimaatadaptatie als een bestuurlijke opgave in Nederland, Duitsland en Engeland, getiteld Adapt Lock-in. Het is een NWO project dat de OU samen met de Carl von Ossietzky Universität Oldenburg in Duitsland en de University of East Anglia in Engeland uitvoert onder het zogenaamde Open Research Area programma (2019-2022). Vanuit de OU werken postdoctoraal onderzoeker Dr. Lisanne Groen, universitair docent Dr. Jean Hugé en Prof. Dave Huitema aan dit project mee.

Dynamieken rondom klimaatadaptatiedoelen

Het Adapt Lock-in onderzoeksproject richt zich op de vraag waarom, ondanks een steeds sterkere vraag naar klimaatadaptatiebeleid, dit beleid toch zo moeizaam tot stand komt. Daarbij richten de onderzoekers zich specifiek op de dynamieken die het inbedden van klimaatadaptatiedoelen in bestaand beleid in de weg staan in Nederland, Duitsland en Engeland. Deze noemen zij 'lock-in' dynamieken. Zij kijken naar dynamieken op het gebied van infrastructuur en technologie, organisaties en instituties, en gedrag. Deze dynamieken leveren door de tijd heen ingesleten structuren, patronen en gewoontes op die lastig om te vormen zijn. Door meer te weten te komen over deze dynamieken hopen Dr. Groen, Dr. Hugé en Prof. Huitema uiteindelijk advies te kunnen voorleggen aan beleidsmakers in Nederland over hoe deze lock-in dynamieken doorbroken zouden kunnen worden.

Studenten werken mee aan project

In Nederland, Duitsland en Engeland kijken de onderzoekers naar klimaatadaptatiebeleid met betrekking tot dezelfde zes casussen (2x water, 2x natuur, 2x gezondheid): kustverdediging; (grond)watertekorten/droogte; bosbeheer; biodiversiteit; hittestress; en de effecten van extreem weer op de mentale gezondheid. Studenten van de OU en andere Nederlandse universiteiten doen volop mee aan het project.

Voorlopige conclusies op basis van dataverzameling

Er kunnen al wat voorlopige conclusies getrokken worden op basis van de dataverzameling (bestaand uit documentenanalyse en interviews met experts) in een aantal casussen. Zo blijken (grond)watertekorten in Nederland deels te verklaren door de nadruk die wordt gelegd op het afvoeren van grondwater, wat het tegenovergestelde is van klimaatadaptief beleid. Voorbeelden van lock-in dynamieken in deze context zijn het economisch belang dat de landbouwsector heeft bij het snel afvoeren van grondwater in combinatie met de invloed op het Nederlands waterbeleid die de sector heeft opgebouwd door de jaren heen, en de gewoonte om voldoende schoon (drink)water voor lief te nemen. Uit de casussen over biodiversiteit en kustverdediging komt onder andere naar voren dat hoe subsidiestromen georganiseerd zijn ook tot patronen kan leiden die klimaatadaptatie in de weg staan, omdat deze bijvoorbeeld praktijkoplossingen voorrang geven die niet klimaatadaptief zijn.

Internationale conferentie in 2022

Verdere ontwikkelingen rond het Adapt Lock-in project zijn te volgen op de website van Adapt Lock-in. Het project wordt halverwege 2022 afgerond met een internationale conferentie. Dan worden de conclusies van het project gepresenteerd in een dialoog met beleidsmakers en belanghebbenden in Nederland, Duitsland en Engeland.