Kijken in de hoofden van leraren in klassenmanagementsituaties
Voor de dataverzameling maakte ze gebruik van moderne technologie zoals een videobril die klassensituaties registreert vanuit het perspectief van de leraar zelf. Niet zozeer jaren onderwijservaring, maar vooral de situatie-specifieke klassencontext blijkt bepalend voor het identificeren en interpreteren van voor leraren als belangrijk ervaren klassenmanagementsituaties.
Klassenmanagement blijft uitdaging
Schoolklassen zijn complexe omgevingen die een sterk beroep doen op de klassenmanagementvaardigheden van leraren. Effectief klassenmanagement vraagt van leraren tijdens de les om continu belangrijke klassensituaties te identificeren en interpreteren om zo te kunnen beslissen hoe te handelen. Voor veel leraren is of blijft dit een uitdaging.
Aanbevelingen voor opleidingstrajecten
In het proefschrift van Sharisse van Driel worden de processen van identificeren en interpreteren van belangrijke klassenmanagementsituaties - ook wel 'noticing' genoemd - onderzocht in verschillende fasen van de professionele loopbaan van leraren. Het onderzoek draagt bij aan een beter begrip van het denken van leraren gekoppeld aan hun handelen in de klas en resulteert in aanbevelingen voor initiële en voortgezette opleidingstrajecten voor leraren.
Identificeren en interpreteren van klassenmanagementsituaties
Onderzoeksresultaten laten veel overeenkomsten zien in het identificeren en interpreteren van klassenmanagementsituaties tijdens het lesgeven door leraren-in-opleiding, beginnende en ervaren leraren. De drie leraargroepen blijven zich gedurende de gehele les bewust van belangrijke klassenmanagementsituaties die onder andere focussen op de organisatie van het klaslokaal, doceerstrategieën, leerlinggedrag en interpersoonlijke relaties.
Aanzienlijke individuele verschillen
Ook de interpretaties van deze klassensituaties laten vergelijkbare patronen zien in het 'denken in actie' van leraren-in-opleiding, beginnende en ervaren leraren. Die overwegingen hebben in veel gevallen betrekking op het gedrag en de kenmerken van leerlingen en de leraar zelf in de specifieke klassensituatie, de eigen stijl en invloed als leraar en de pogingen om leerlingen op een positieve manier bij de les te betrekken. Daarnaast kwamen er aanzienlijke individuele verschillen aan het licht wat betreft de aard en het type overwegingen die leraren hebben in klassenmanagementsituaties.
Aandacht voor 'denken in actie'
De situatie-specifieke klassencontext lijkt bepalender te zijn voor het identificeren en interpreteren van klassenmanagementsituaties dan jaren onderwijservaring. Daarom raadt Van Driel lerarenopleidingen en scholen aan om bij het trainen van klassenmanagementvaardigheden en stagebegeleiding ook expliciet aandacht te besteden aan het 'denken in actie' gekoppeld aan het handelen en meer inductief te werken door authentieke door leraren zelf als belangrijk ervaren situatie-specifieke klassenmanagementsituaties als uitgangspunt te nemen in plaats van generieke theorieën over klassenmanagementvaardigheden.
Over Sharisse van Driel
Sharisse van Driel (Voorburg, 1989) is postdoc onderzoeker bij de Vrije Universiteit Amsterdam. Op donderdag 23 mei 2024 om 13.30 uur verdedigt zij haar proefschrift met de titel 'Mining Teachers' Minds in Classroom Management Situations' bij de faculteit Onderwijswetenschappen van de Open Universiteit in Heerlen.
Promotoren zijn prof. dr. Halszka Jarodzka en prof. dr. Saskia Brand-Gruwel. Copromotor is dr. Frank Crasborn. De promotie is live bij te wonen bij de Open Universiteit in Heerlen en online te volgen via ou.nl/live.
