Dit valide en betrouwbare meetinstrument is het resultaat van de samenwerking tussen OU-hoogleraren Karen van Dam (Arbeids- en Organisatiepsychologie) en Marjolein Caniëls (Organisational learning bij Managementwetenschappen), masterstudent Gladys Cools en promovenda Heidi Lenaerts. Volgens Karen van Dam vult de SIAS in aanzet een lacune tussen idee-ontwikkeling en de implementatie ervan.

Idee-adoptie op de werkplek

'Onderzoek naar innovatie binnen organisaties gaat vaak over creativiteit, dus over het bedenken van ideeën, en over de implementatie van ideeën. Wij waren benieuwd naar het proces van idee-adoptie in de fase daartussen: tussen het ontstaan van een idee en de invoering ervan. Wat gebeurt er met de creatieve ideeën van de werknemer: worden die wel overgenomen? Onderzoek daarnaar is beperkt en gebeurt vaak met labexperimenten. Wij wilden dit in de praktijk onderzoeken, op de werkplek, binnen een gewone organisatie die niet per definitie gericht is op innovatie.'

Focus op de leidinggevende

De SIAS focust op de leidinggevende. Die is immers bepalend in het proces, zegt Van Dam. De leidinggevende moet openstaan voor de ideeën van medewerkers; vervolgens bepaalt de leidinggevende of een idee wordt geselecteerd en geïmplementeerd. De SIAS neemt daarbij de percepties van werknemers als uitgangspunt.

Vragenlijst

De schaal is ontwikkeld met medewerkers van een middelgrote gemeente in Zuid-Limburg. In totaal werkten 659 mensen mee aan één of meer van de drie studies. De oorspronkelijke vragenlijst van dertig items werd uiteindelijk teruggebracht tot een handzame lijst van negen stellingen. De SIAS meet in drie clusters van telkens drie stellingen de drie aspecten. Hoe open staat de leidinggevende voor innovatieve ideeën? Hoe verloopt de selectie? En tot slot: hoe gaat de implementatie?

Knelpunten bij innovatie

De SIAS biedt ook inzicht in knelpunten bij innovatie. Zichtbaar wordt op welk van de drie aspecten het proces vastloopt. De onderzoekers doen daarnaast voorstellen voor vervolgonderzoek in de praktijk. Dat is nodig, stelt Van Dam. ‘Dit onderzoek is gedaan bij een gemeente in Nederland. Hoe verloopt dit proces bij een commercieel bedrijf? Of in andere landen?’ Een andere vraag is waaróm een leidinggevende een idee overneemt. Is de kwaliteit van dat idee doorslaggevend? Of is sprake van een sociaal-politiek proces? Een hechte band tussen medewerker en leidinggevende kan immers bevorderend werken. Ook is het interessant de ontwikkeling van werknemers te volgen van wie ideeën werden overgenomen. Worden zij creatiever en innovatiever? Bij al deze vragen biedt de Supervisor idea adoption scale aanknopingspunten.

Lees de samenvatting van het artikel in Psychology of aesthetics, creativity and the arts (24 juni 2019).