De verbeelding van (on)gezondheid. Publiek stigma in tekst en beeld

Batmans grote vijand de ‘Joker’ is een ‘freak’ die het grootste deel van zijn leven in het gekkengesticht doorbrengt. Het hoogtepunt van zijn gekte zien we in Christopher Nolans film The dark knight, waarin hij door zijn dreigend geschilderde gezicht en gewelddadige gedrag neergezet wordt als een levensgevaarlijke, mentaal gestoorde crimineel. Het is een van de vele voorbeelden waarin personen met mentale problemen op stereotiepe wijze worden weergegeven: ze kijken met glazige blik voor zich uit, hallucineren of vertonen gewelddadig gedrag.
Publiek stigma kenmerkt zich door negatieve aannames, gevoelens en vooroordelen die binnen een samenleving gedeeld worden. Dit kan leiden tot discriminerend gedrag of zelfstigma tot gevolg hebben. In cultuurobjecten zoals literatuur, film, televisie, kranten, social media, games, of comics uit zo’n stigma zich in stereotypen of negatieve representaties van de gestigmatiseerde groep. Hierdoor roepen deze culturele uitingen vaak negatieve gevoelens op, die het publiek stigma vervolgens weer versterken.
Deze cursus gaat in op de vraag op welke manieren publiek stigma en cultuur met elkaar samenhangen. Hierbij wordt vooral aandacht gegeven aan een aantal ziektebeelden waarbij stigmatiserende representatie een veelvoorkomend verschijnsel is, zoals cognitieve beperkingen (dementie, downsyndroom), autisme, obesitas, misvorming en psychiatrische ziektebeelden, zoals schizofrenie of depressie. Mogelijke voorbeelden die in de cursus worden besproken zijn voor autisme de film Rain man en Haddons roman The curious incident with the dog in the night-time; voor dementie Hanekes film Amour en Bernlefs roman Hersenschimmen; en voor depressie de film A woman under the influence en de tv-serie The singing detective. Daarnaast komen in de cursus ook analyses aan de orde van social media, kranten, en vlogs en blogs en de manier waarop ze (de)stigmatiserend werken. Ook maken studenten kennis met verschillende voorbeelden van interventies uit de praktijk die kunnen leiden tot destigmatiserende en soms zelfs ‘empowerende’ representaties.

Deze cursus maakt deel uit van het Focusprogramma Stigma, gezondheid en cultuur.

Leerdoelen
Na afronding van de cursus:
- kan je stigmatiserende representaties herkennen en analyseren,
- begrijp je op welke (positieve en negatieve) manieren culturele uitingen invloed hebben op het publieke stigma rondom gezondheid,
- kan je een specifieke casus op het gebied van stigmatisering analyseren en een beredeneerde eigen stellingname hierover innemen,
- ken je de verschillende mogelijke interventies om stigmatiserend discoursen, en daardoor stigmatiserend gedrag, te keren,
- kan je zelf een voorstel voor een interventie opstellen op basis van de analyse van een casus.

Naast deze cursusinhoudelijke doelen zijn er ook enkele algemene vaardigheidsdoelen die te maken hebben met het vergroten van de schrijfvaardigheid, het vinden van relevante secundaire literatuur, het correct annoteren, etc.