Museumbeleid

In deze studie wordt aandacht besteed aan het museumbeleid van Jean Leering, van 1964 tot 1973 directeur van het Van Abbemuseum. Aan het museumbeleid in het algemeen en aan een aspect in het bijzonder, te weten Leerings visie op, en vormgeving van, wat destijds museumeducatie heette (en tegenwoordig publieksbemiddeling wordt genoemd). Leerings opvattingen over doelstelling en taak van het museum zijn op dit moment opnieuw actueel in het internationale debat over de functie van het museum zoals dat onder anderen wordt gevoerd door Hans-Ulrich Obrist, Paul O’Neill en Claire Bishop. Actueel ook, omdat de huidige directeur van het Van Abbemuseum, Charles Esche, in zijn opvatting over doel en taak van het museum en de manier waarop hij zijn theorie in de museumpraktijk gestalte geeft, dicht bij Leering staat, dichter althans dan zijn voorgangers. Educatie of publieksbemiddeling houdt volgens hem in dat mensen worden aangezet tot dialoog en tot geëmancipeerd leren kijken en ervaren. Zijn opvatting over educatie verschilt daarin niet veel van die van Leering. Om een zinvolle vergelijking met het heden te maken, is inzicht in de museumpraktijk in het verleden essentieel.

Het Levend Museum van Jean Leering 1964-1973 is het resultaat van een onderzoek dat Maria Hermanussen op basis van een project-outline van Diana Franssen (Van Abbemuseum) en Mieke Rijnders (Open Universiteit, Faculteit Cultuur- en Rechtswetenschappen) uitvoerde in opdracht van de Open Universiteit en in nauwe samenwerking met het Van Abbemuseum in Eindhoven.

Samenwerking Open Universiteit en Van Abbemuseum

De samenwerking tussen de Open Universiteit en het Van Abbemuseum stoelt op de gedeelde interesse in de geschiedenis van het museale verzamelen.

De Open Universiteit heeft in 1992-1993 het eerste Nederlandstalige museumhistorische overzichtswerk voor haar studenten ontwikkeld: Ellinoor Bergvelt, Debora Meijers en Mieke Rijnders (red.), Verzamelen. Van rariteitenkabinet tot kunstmuseum (Heerlen/Houten 1993), dat inmiddels in een derde, herziene editie is verschenen onder de titel Kabinetten, galerijen en musea. Het verzamelen en presenteren van naturalia en kunst van 1500 tot heden (2005 en 2013). Sinds 2014 verzorgt de Open Universiteit een Mastercursus Kunsthistorisch ordenen met een onderzoekspracticum rond de collectie van het Van Abbemuseum: Collectie in context.

Het Van Abbemuseum verricht en stimuleert – als een van de eerste musea voor moderne en hedendaagse kunst in Nederland – onderzoek naar de eigen museumgeschiedenis en publiceert met enige regelmaat de resultaten daarvan, met als basisstudie René Pingens Dat museum is een mijnheer. De geschiedenis van het Van Abbemuseum 1936-2003, Eindhoven/Amsterdam 2005. Meer recent werden de resultaten van de presentatiemodellen Living Archive en Plug In gepubliceerd in Christiane Berndes, Charles Esche, Diana Franssen e.a., Plug In to Play, Eindhoven 2009.

Het Levend Museum van Jean Leering 1964-1973 past bij deze interesse in de geschiedenis van het museum, een geschiedenis waarin de basis werd gelegd voor het actuele denken over de functie van het museum ten aanzien van de kunst en de kunstenaars, de maatschappelijke taak van het instituut en de manier waarop die vorm zou moeten krijgen.

Download het E-book Het Levend Museum van Jean Leering 1964-1973