Praktische handleiding verschenen over het opzetten van een Professionele Leergemeenschap
Van theorie naar praktijk
Van Meeuwen en Huijboom, beiden gepensioneerde schoolleiders in het middelbaar onderwijs, deden in 2022 onder begeleiding van Ellen Rusman en Marjan Vermeulen onderzoek naar de ontwikkeling en implementatie van Professionele Leergemeenschappen (PLG). Dit is een specifieke vorm van gezamenlijk leren op de werkplek die volgens de twee onderzoekers leidt tot verbetering van de onderwijspraktijk en effectiever leren. Het boek Professionele leergemeenschappen: van theorie naar praktijk is een Nederlandstalige bewerking van hun proefschriften en vormt een 'vertaling' naar de praktijk. Ze beschrijven op basis van wetenschappelijke literatuur en de resultaten van hun onderzoek wat de kenmerken van een goede PLG zijn, hoe die zich binnen de complexe context van een school kan ontwikkelen, en welke factoren daarop van invloed zijn. Zo blijkt dat schoolleiders een belangrijke rol spelen bij de inrichting, ontwikkeling en bestendiging van PLG’s. Het boek bevat ook een praktisch deel met concrete adviezen, tips en instrumenten die scholen helpen met het starten en verder ontwikkelen van een PLG.
Onderzoek naar effectieve PLG’s
Van Meeuwen en Huijboom wilden na hun pensionering hun kennis en ervaring inzetten ten bate van de verbetering en vernieuwing van het onderwijs. Ze kwamen tot hun onderzoek doordat ze hadden ervaren dat het veranderen en innoveren van het onderwijs op hun scholen moeizaam verliep. Beiden waren overtuigd van het belang van intensieve samenwerking van docenten op het gebied van praktijk gerelateerde onderwerpen en dat bracht hen op het concept van de PLG. Vervolgens hebben ze onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van PLG’s op scholen van voortgezet onderwijs.
Gedurende twee jaar volgden de onderzoekers intensief zeven PLG’s, in meer of mindere mate voor dit onderzoek ingericht, op zes verschillende scholen. Ze observeerden in totaal 82 PLG-bijeenkomsten met verschillende praktijkgerichte thema’s, zoals het verbeteren van motivatie van leerlingen door maatwerk en formatief toetsen. Ook namen ze 98 vragenlijsten en 98 interviews af bij 49 docenten. Daarnaast hebben ze onderzocht wat de invloed was van de schoolleider op de PLG-ontwikkeling, en hoe collectieve autonomie binnen een PLG tot stand komt.
Van Meeuwen en Huijboom hebben hun proefschriften op 30 juni 2022 verdedigd aan de Open Universiteit. Het boek Professionele leergemeenschappen: van theorie naar praktijk is inmiddels verschenen bij Uitgeverij Garant. De auteurs geven ook presentaties en workshops over dit onderwerp en begeleiden leernetwerken.
