null Onderzoek naar koloniale erfenissen van het verzamelen van het menselijk lichaam

CW_NWO_Beurs_Koloniale_Erfenissen_23567_head_large.jpg

Onderzoek naar koloniale erfenissen van het verzamelen van het menselijk lichaam

NWO heeft een beurs toegekend aan hoogleraar Sarah De Mul, verbonden aan de faculteit Cultuurwetenschappen. Met de beurs gaat promovenda Laetitia Lai de komende jaren onderzoek doen naar objecten in koloniale collecties die zich bevinden op de grens tussen wat als 'menselijk' en 'niet-menselijk' wordt beschouwd.

Zij wordt tijdens haar promotietraject aan de Open Universiteit begeleid door De Mul en universitair docent Caroline Drieënhuizen.

Edge cases

Lai maakt gebruik van het idee van 'edge cases' - randgevallen - om te onderzoeken hoe we de opvatting over menselijke overblijfselen in koloniale collecties kunnen begrijpen in zowel een wetenschappelijke als museale context. Voorbeelden van 'edge cases' zijn gipsen afgietsels van menselijke gezichten, schetsen en foto's die gebruikt werden voor rassenwetenschap, maar het kunnen ook geluidsopnamen of vingerafdrukken en voetafdrukken zijn.

Dergelijke objecten en materialen bevinden zich aan de 'rand' ('edge') van museale categorieën als menselijk en niet-menselijke resten en worden vaak over het hoofd gezien in debatten over restitutie. Toch bestaan ze in instellingen door heel Europa en is er zeer weinig onderzoek naar gedaan. Laetitia: 'In het bijzonder als het gaat om de erkenning van onrecht in ons koloniale verleden en de huidige discussies over repatriëring en herstel, is het belangrijk om deze materiële erfenissen van wetenschappelijk racisme te onderzoeken en kritisch na te denken over hun toekomst in en buiten Nederlandse musea.'

Kloof tussen museumpraktijk en academische wereld

Het project, dat verschillende vakgebieden combineert, onderzoekt de herkomst van deze objecten, introduceert nieuwe ideeën en werkt samen met de verschillende stakeholders en zal zo onderzoek, tentoonstellingspraktijken en restitutiekwesties met elkaar verenigen. 'Ik wil de kloof tussen museumpraktijk en de academische wereld overbruggen. Beide gebieden boeken vooruitgang in de behandeling van koloniale collecties, maar nieuwe concepten vertalen zich niet altijd naar de praktische realiteit in musea. Veel belangrijke bevindingen blijven onopgemerkt doordat er geen goede uitwisseling van kennis is tussen musea en academici.'

Promoties in de geesteswetenschappen

Het NWO-programma 'Promoties in de geesteswetenschappen' geeft de aanwas en doorstroom van jong talent in de geesteswetenschappen een impuls. Financiers zijn het Programmabureau Duurzame Geesteswetenschappen en het NWO-domein Sociale en Geesteswetenschappen. In totaal is met deze toekenningsronde ruim 4,6 miljoen euro gemoeid, waarvoor 20 promovendi worden aangetrokken.

Over de onderzoekers

Laetitia Lai studeerde cultuurgeschiedenis en -theorie met een focus op postkoloniale studies en museale presentatie aan de Humboldt-Universität in Berlijn. Haar master behaalde ze binnen het programma Curating Art and Cultures van de UvA en de VU. De afgelopen twee jaar werkte ze voor het NWA-project 'Pressing Matter' als junior researcher en herkomstonderzoeker, waarbij ze antropologische gipsmakers en de aanwezigheid van menselijke/voorouderlijke overblijfselen in Nederlandse instellingen onderzocht.

Prof. dr. Sarah De Mul is hoogleraar Literatuur, cultuur en diversiteit bij de Open Universiteit. Haar onderzoek focust op het snijpunt tussen literatuur- en cultuurwetenschappen en culturele kritiek en vergelijkende postkoloniale en genderstudies. Daarbij richt ze zich meer in het bijzonder op Nederlands- en Engelstalige literatuur.

Dr. Caroline Drieënhuizen is universitair docent cultuurgeschiedenis. Zij is historicus en gespecialiseerd in de geschiedenis van (koloniaal) Indonesië, materiële cultuur (vooral objecten) en kritische erfgoed- en museumstudies.