Met virtual reality gesprekken trainen in het basisonderwijs
Taalontwikkeling in het speciaal basisonderwijs
In het dagelijks leven is Rianne de Wit logopedist en taalcoördinator in het speciaal basisonderwijs. Die achtergrond gaf richting aan het onderwerp dat ze koos voor haar masterscriptie Onderwijswetenschappen. Ze ontwikkelde namelijk een virtual-reality-schermspel voor het aanleren en trainen van gespreksvaardigheden. Dit spel testte ze uit bij leerlingen in de bovenbouw van het speciaal basisonderwijs.
VR-spel 'De tentoonstelling'
Het VR-schermspel kreeg de naam De tentoonstelling. Spelers werken samen in tweetallen en zijn in het spel 'leerlingen' die hun leerkrachten helpen om een tentoonstelling voor ouders voor te bereiden. De spelers beschrijven aan elkaar de afbeeldingen en de plaats waar de afbeeldingen moeten hangen. Het spel vereist dat ze de afbeeldingen en plaatsen zorgvuldig beschrijven en goed naar elkaar luisteren. Ze krijgen tijdens het spel feedback en tips die erop gericht zijn om hun gespreksvaardigheden te verbeteren. Het spel duurt 15 minuten.
Van ontwerpeisen naar het spel
Bij de ontwikkeling van het spel hield Rianne de Wit rekening met ontwerpeisen die zij formuleerde op basis van wetenschappelijke kennis over serious games en interactief mondeling taalonderwijs. De school voor speciaal basisonderwijs die het spel zou uittesten stelde nog een aantal aanvullende ontwerpeisen, zoals rekening houden met leesproblemen en dyslexie, en met de beperkte maximale aandachtsspanne van de leerlingen. Het spel werd vervolgens eerst uitgetest door leerkrachten en onderwijsondersteunend personeel van de school. Hun feedback leidde nog tot enkele aanpassingen.
Ervaringen van de leerlingen
38 leerlingen uit de bovenbouw hebben het spel twee keer gespeeld, zowel op laptops als met de smartphone-VR. Dat waren leerlingen met leer- en gedragsproblematiek, beneden gemiddelde intelligentie, ernstig sociaal-emotionele en/of psychiatrische problematiek. Na afloop van het spel vulden de leerlingen gevalideerde vragenlijsten in. Daaruit bleek dat de tevredenheid van de leerlingen over het spel relatief hoog was en dat ze positief waren over de efficiëntie. Het maakte daarbij niet uit of ze het spel met de laptop of met de smartphone-VR deden. Uit analyse van de interacties blijkt dat ze ook actief bezig waren met het uitwisselen van informatie: ze beschreven afbeeldingen en plaatsen aan elkaar, stelden vragen en gaven verduidelijking.
Goed inzetbaar
De onderzoeker concludeert dan ook dat het spel geschikt lijkt om in te zetten voor het creëren van extra oefenmomenten in de klas. Het spel is niet onderzocht bij andere doelgroepen dan het speciaal basisonderwijs, maar lijkt ook bruikbaar in het regulier onderwijs en/of voor leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis of leerlingen die Nederlands als tweede taal leren.
Spel is online beschikbaar
Interesse? Meer informatie over het spel en een handleiding voor leerlingen vind je op de website van Taaldeur. Daar vind je ook de link naar het spel. Tip: als je als leerkracht het spel wilt inzetten in je onderwijs kun je het onderwerp van de tentoonstelling laten aansluiten bij het thema waar je klas op dat moment aan werkt. Op de genoemde website vind je een lijst met op dit moment beschikbare thema's. Maar als leerkracht kun je ook zelf een thema maken.
Meer informatie
Meer informatie is te vinden op de eerder genoemde website. In het Tijdschrift Taal (2024, nummer 24) is een uitgebreid artikel verschenen over het masteronderzoek van Rianne de Wit. Bij de begeleiding van de masterscriptie waren Hugo Huurdeman en Rob Nadolski betrokken. Een wetenschappelijke publicatie is momenteel in voorbereiding.
