'De transitie naar ouderschap zet je leven op zijn kop, maar biedt ook kansen om te groeien'

In de indrukwekkend eerlijke documentaire 'Spijtmoeders', die onlangs op tv te zien was, vertellen drie vrouwen over hun worstelingen met het moederschap. Over de sociale verwachtingen waaraan ze niet kunnen voldoen. En de schaamte en schuld die zij daarover voelen. Door het moederschap zijn ze hun werk, vrije tijd en hobby's kwijtgeraakt, wat heeft geleid tot een vorm van identiteitsverlies. Nu moeten ze opnieuw uitvinden wie zij zijn.

Pas op de plaats

'Dat de komst van een kind grote impact heeft, staat buiten kijf', zegt Annelie Beijer. 'Je identiteit, levensstijl, relaties, sociaal netwerk: alles verandert. Denk bijvoorbeeld aan je carrièreperspectief; bij de komst van een kind leggen veel ouders dat opnieuw op de weegschaal. Ook lichamelijk en emotioneel gebeurt er veel. De transitie naar ouderschap dwingt je om even pas op de plaats te maken en je te heroriënteren. Dat is uitdagend, maar zo kan er ook ruimte ontstaan voor positieve veranderingen en groei.' 

De onderzoekers waarderen het dat de vrouwen in 'Spijtmoeders' open durven te zijn over hun twijfels. 'De overgang naar het ouderschap is een kwetsbare periode', vertelt Simone Verhagen. 'Factoren die invloed kunnen hebben op de gemoedstoestand van jonge ouders zijn onder meer de kenmerken van je kind, jullie bonding, de randvoorwaarden rondom het ouderschap en je sociale netwerk. Belangrijk is dat je twijfels durft te delen. Het is oké als je niet op die roze wolk zit.' 

Praktische handvaten 

Om erachter te komen hoe en op welk moment eerste ouders groeien in hun nieuwe rol, startten Beijer en Verhagen twee jaar geleden het onderzoek Transition into positive parenthood. Verhagen: 'We benaderen het welzijn van nieuwe ouders vanuit een positief perspectief. Welke factoren leiden ertoe dat zij een goed gevoel overhouden aan deze periode? Ouders in spe uit heel Nederland kunnen meedoen door een online vragenlijst in te vullen. Op vier momenten meten we hun (mentale) welzijn: twee keer voor de geboorte van het kind en twee keer erna, de laatste keer acht maanden na de geboorte. De komende twee jaar hopen we zo veel mogelijk data te verzamelen. Aan de hand daarvan willen we praktische handvaten ontwikkelen die nieuwe ouders helpen zo goed mogelijk door deze transitiefase heen te komen.'

Persoonlijke verandering 

'Eerder onderzoek heeft aangetoond dat het hebben van een sociaal netwerk en steun bijdragen aan een soepele overgang naar het ouderschap', zegt Beijer. 'Ook telt mee hoe je zelf in het leven staat, hoe je zwangerschap verloopt en hoe de aanloop daar naartoe was. In ons onderzoek staan beide ouders centraal. Bij partners verwachten we dat ze een ander gewenningsproces doorlopen dan dat van de zwangere. Daar is tot nu toe nog weinig onderzoek naar gedaan.'

'Als je een kind krijgt, maak je een persoonlijke verandering door', vult Verhagen aan. 'Gaandeweg groei je in je nieuwe rol en leer je wat je nodig hebt voor je eigen welbevinden. Die skills kun je ook op andere sleutelmomenten in je leven gebruiken. Of en hoe dat gebeurt, is het terrein waar onze vakgroep Levenslooppsychologie zich op richt.'

Kijk voor meer informatie over het TRIPP-onderzoek op de projectpagina.